Systemy elektroniczne ABS, ESP, ASR: poznaj alfabet bezpieczeństwa

W dodatku firmy motoryzacyjne coraz częściej rezygnują z używania zunifikowanych nazw poszczególnych systemów, opisując je po swojemu. W czasie naszych testów salonów wielokrotnie spotkaliśmy się z sytuacją, że sprzedawca nie potrafił nam odpowiedzieć na pytanie o np. system ESP, bo w sprzedawanych przez niego samochodach nazywał się on całkowicie inaczej, np. DSC lub VSA.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najpopularniejszych systemów poprawiających bezpieczeństwo jazdy. Bez wielu z nich trudno sobie wyobrazić nowoczesne auto, jednak niektóre to tylko gadżety o głównie marketingowym znaczeniu.

ABS – Zapobieganie blokowaniu kół podczas hamowania:

ZASADA DZIAŁANIA: ABS (od ang. Anti-Lock Braking System) to układ zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania. Czujniki kontrolują obroty kół i w przypadku, gdy jedno z nich obraca się wolniej niż pozostałe, układ ABS zmniejsza siłę jego hamowania.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Od lipca 2006 roku wszystkie nowe samochody sprzedawane na terenie Polski muszą być obowiązkowo wyposażone w układ ABS.

PRZYDATNOŚĆ: Dzięki systemowi ABS podczas nagłego hamowania auto pozostaje sterowne, co pozwala omijać przeszkody. W dzisiejszym, gęstym ruchu to nieodzowny element wyposażenia samochodu.

ACC – Aktywny tempomat:

ZASADA DZIAŁANIA: ACC (skrót ang. Adaptive Cruise Control) jest tempomatem z systemem automatycznej regulacji prędkości w zależności od sytuacji na drodze, który utrzymuje bezpieczny odstęp od poprzedzających aut. Po ustawieniu prędkości pojazd automatycznie zwalnia w przypadku hamowania samochodów jadących przed nami i przyspiesza, jeśli droga jest wolna.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: ACC występuje także pod innymi nazwami, np. jako tzw. aktywny tempomat (BMW) albo Speedtronic lub Distronic Plus (Mercedes). Dostępny jako dodatkowo płatna opcja, np. w Mercedesie klasy C, aktywny tempomat kosztuje ponad 10 tys. zł.

PRZYDATNOŚĆ: System docenią kierowcy podróżujący głównie po autostradach i mający zaufanie do elektroniki pokładowej.

AFIL (Lane assist) – System ostrzegający przed zjechaniem z pasa drogi:

ZASADA DZIAŁANIA: System AFIL (Citroën), Lane assist (grupa VAG i Honda) ostrzega przed przekroczeniem wybranego pasa ruchu. Umieszczone w przedniej części auta kamery monitorują kierunek jazdy względem namalowanych na asfalcie linii oddzielających pasy ruchu. W przypadku najechania na nie bez sygnalizacji kierunkowskazem system ostrzega kierowcę sygnałem dźwiękowym lub świetlnym (w Citroënach dodatkowo wibracją fotela kierowcy).

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: System staje się coraz powszechniejszy. Jeszcze do niedawna znajdował się w wyposażeniu limuzyn, dziś pojawia się już w autach kompaktowych (jako opcja).

PRZYDATNOŚĆ: Lane assist jest systemem mającym chronić kierowcę w przypadku zaśnięcia za kierownicą. Niestety, do jego poprawnego funkcjonowania potrzebne są dobrze oznakowane jezdnie, o które trudno w naszym kraju.

AFL – Światła adaptacyjne:

ZASADA DZIAŁANIA: Adaptive Forward Lighting (adaptacyjne światła przednie) tym różnią się od zwykłych reflektorów, że pozwalają na doświetlanie zakrętów. Funkcja ta może być realizowana na dwa różne sposoby. W samochodach z układem tzw. statycznego doświetlania zakrętów, w zależności od położenia kierownicy, oprócz zwykłych reflektorów mogą się włączać również dodatkowe światła (zwykle spełniające także funkcję świateł przeciwmgielnych), skierowane w bok. W systemach doświetlania dynamicznego snop światła z reflektora głównego podąża za ruchami kierownicy.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Systemy statycznego doświetlania zakrętów są coraz tańsze i o wiele częściej trafiają do wyposażenia standardowego aut. Jeśli trzeba za nie dopłacić, to zazwyczaj jest to kwota niższa niż 1000 złotych. Układy doświetlania dynamicznego występują zwykle w pakiecie z zaawansowanymi reflektorami biksenonowymi. W autach kompaktowych za takie wyposażenie trzeba jeszcze sporo dopłacić, np. w Oplu Astrze aż 5200 zł.

PRZYDATNOŚĆ: Nawet najprostsze systemy statyczne są godne polecenia. Układy dynamiczne to niemały wydatek, ale są znacznie lepsze.

ASR (ASC, TCS, TC) – System zapobiegający poślizgowi kół podczas ruszania:

ZASADA DZIAŁANIA: ASR (skrót ang. Acceleration Slip Regulation) przeciwdziała poślizgowi kół, na które przekazywany jest napęd. Jeżeli sensory wykryją, że jedno koło zaczyna np. buksować, system blokuje koła. W przypadku uślizgu całej osi elektronika zmniejsza moc silnika poprzez ujęcie gazu.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: System działa w oparciu o ABS, ale ingeruje również w sterowanie silnikiem. W nowych modelach funkcje tego układu realizuje ESP.

PRZYDATNOŚĆ: Rozwiązanie jest bardzo pomocne podczas zimy i w autach z mocnymi jednostkami napędowymi.

BAS (BA, MBA) – System wspomagania hamowania:

ZASADA DZIAŁANIA: BAS (skrót ang. Brake Assist System) wspomaga kierowcę podczas nagłego hamowania. Jednostka połączona jest z czujnikiem mierzącym szybkość wciskania pedału hamulca. W przypadku szybszej niż zwykle reakcji system zwiększa ciśnienie w układzie hamulcowym, dzięki czemu wcześniej uzyskiwana jest pełna siła hamowania. Niekiedy dodatkowo uruchamiane są światła awaryjne lub zaczynają pulsować światła stopu w celu ostrzeżenia kierowców.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Układ coraz częściej jest standardowym dodatkiem do obowiązkowo montowanego systemu ABS.

PRZYDATNOŚĆ: Do wielu wypadków dochodzi dlatego, że kierowcy nie wykorzystują możliwości układu hamulcowego swoich aut. W tym BAS naprawdę może pomóc.

BLIS (Side assist) – Ostrzeganie o pojeździe w „martwym polu”:

ZASADA DZIAŁANIA: BLIS (od ang. Blind Spot Information System) to zestaw kamer montowanych w lusterkach bocznych i połączonych z kontrolką ostrzegającą przed autami znajdującymi się w tzw. martwym polu.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: System jako pierwszy wprowadziło Volvo, dziś pojawia się także u innych producentów.

Systemy elektroniczne ABS, ESP, ASR: poznaj alfabet bezpieczeństwa

PRZYDATNOŚĆ: Naszym zdaniem system nie jest wart dużej dopłaty.

City Safety – System automatycznego hamowania:

ZASADA DZIAŁANIA: City Safety zapobiega kolizji albo zmniejsza jej następstwa do prędkości 30 km/h. Jeśli radary w pojeździe odnotują szybkie zbliżanie się do samochodu jadącego z przodu, przy braku reakcji kierowcy auto samo uruchomi hamulce.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: System montowany w modelach Volvo i w Passacie jako dodatkowo płatna opcja.

PRZYDATNOŚĆ: Rozwiązanie pomocne w ruchu miejskim, ale pełną ochronę zapewnia wyłącznie przy prędkości nieprzekraczającej 15 km/h.

Driver Alert – System monitorujący zmęczenie kierowcy:

ZASADA DZIAŁANIA: Driver Alert (VW) oraz Attention Assist (Mercedes) to systemy monitorujące sposób utrzymywania kierunku jazdy i płynność ruchów kierownicy. Na podstawie zebranych danych wykrywają zachowania świadczące o senności kierowcy i ostrzegają go o tym sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Rozwiązania takie, zarezerwowane do tej pory dla aut klasy wyższej (m.in. Mercedesy klas E i S), pojawiają się już w niższych segmentach (np. w nowym Fordzie Focusie czy VW Passacie).

PRZYDATNOŚĆ: System godny polecenia przede wszystkim kierowcom często podróżującym w dalekich trasach.

EBD – Rozdział siły hamowania:

ZASADA DZIAŁANIA: EBD (skrót ang. Electronic Brakeforce Distribution) to korektor rozdziału siły hamowania. System automatycznie optymalizuje siłę hamowania poszczególnych kół, tak aby auto utrzymywało obrany tor jazdy.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Jest to system wspomagający ABS, coraz częściej montowany standardowo w nowych modelach aut.

PRZYDATNOŚĆ: Układ pomaga utrzymać tor jazdy w trakcie hamowania na zakręcie.

ESP (VSC, DSC,VSA, PSM) – Elektroniczny układ stabilizacji toru jazdy:

ZASADA DZIAŁANIA: ESP (skrót ang. Electronic Stability Program) dba o niwelowanie poślizgów auta w czasie pokonywania łuków. W momencie kiedy czujniki wykryją takie zjawisko, elektroniczny system przyhamowuje jedno lub więcej kół w celu utrzymania toru jazdy. Dodatkowo ESP ingeruje też w sterowanie silnikiem, np. ujmuje w odpowiednim momencie gazu. Układy ESP przejęły funkcje wcześniej stosowanych systemów kontroli trakcji. Dodatkowo elektronika sterująca układem kontroli toru jazdy w niektórych modelach spełnia funkcję Hill Holdera – urządzenia zapobiegającego niekontrolowanemu staczaniu się auta ze stromych podjazdów.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Coraz częściej ESP montuje się w standardzie, a nie jako dodatkowo płatną opcję.

PRZYDATNOŚĆ: ESP znacznie zwiększa poziom bezpieczeństwa. Przydaje się wprawdzie sporadycznie, ale może uratować z wielu niebezpiecznych sytuacji. Nawet jeśli wymaga dopłaty, to nie należy z niego rezygnować.

ZASADA DZIAŁANIA:

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Pierwszym seryjnie produkowanym autem wyposażonym w układ noktowizyjny był Cadillac Deville z 2000 roku. Później do grona firm oferujących takie systemy dołączyły m.in. Mercedes, BMW, Toyota, Lexus, Audi oraz Honda. Obecnie układy noktowizyjne oferowane są w wielu modelach klasy wyższej i średniej. Ceny pozostają wysokie, np. w BMW serii 7 za system Night Vision trzeba dopłacić ok. 10 tys. złotych.

PRZYDATNOŚĆ: Systemy noktowizyjne pozwalają dostrzec na nieoświetlonej drodze przeszkody znajdujące się nawet 300 metrów przed autem, tym samym rzeczywiście poprawiają bezpieczeństwo, szczególnie podczas jazdy poza terenem zabudowanym.

TPMS – System kontroli ciśnienia w oponach:

ZASADA DZIAŁANIA: Urządzenie monitoruje ciśnienie powietrza w oponach i ostrzega kierowcę w przypadku, kiedy jest ono zbyt niskie. Zwykle wewnątrz opon montuje się bezprzewodowe czujniki ciśnienia, a ostrzeżenia wyświetlane są na desce rozdzielczej.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: System TPMS to obowiązkowe wyposażenie aut z ogumieniem typu runflat, w przypadku którego kierowca nie zauważyłby spadku ciśnienia w oponie. Oferowany jest również w bardzo wielu modelach bez runflatów, często w ramach wyposażenia standardowego lub za niewielką dopłatą.

PRZYDATNOŚĆ: Monitorowanie ciśnienia powietrza w kołach pozwala uniknąć wielu niebezpiecznych sytuacji (np. utraty panowania nad autem) oraz przedwczesnego zużycia opon. Niektóre systemy znane są z fałszywych alarmów, ale i tak można je polecić.

TSR – System rozpoznawania znaków drogowych:

ZASADA DZIAŁANIA: TSR (skrót ang. Traffic Sign Recognition) – pod tą zbiorczą nazwą występują systemy rozpoznające znaki drogowe i informujące o nich kierowcę np. w formie ostrzeżeń i komunikatów wyświetlanych na desce rozdzielczej. Niektóre działają wyłącznie w oparciu o informacje pozyskiwane z kamery zamontowanej z przodu auta, inne dodatkowo porównują to, co widać, z danymi zawartymi w oprogramowaniu nawigacji GPS.

DOSTĘPNOŚĆ/KOSZTY: Układy TSR oferowane są w większości aut klasy wyższej, coraz częściej trafiają również do tańszych modeli, choć nadal wymagają dopłat liczonych w tysiącach złotych.

PRZYDATNOŚĆ: Niezależne testy wykazują, że systemy tego typu muszą zostać jeszcze dopracowane. Bardzoczęsto wprowadzają kierowcę w błąd, np. informując, że na danym odcinku można się poruszać z prędkością wyższą, niż wynikałoby to z oznaczeń rzeczywiście znajdujących się przy drodze. Na razie można znaleźć wiele innych, sensowniejszych sposobów wydawania pieniędzy. Systemy TSR to nadal tylko gadżety.

Nic nie zastąpi rozsądku! – Nawet najbardziej zaawansowane systemy bezpieczeństwa nie zwalniają kierowców od odpowiedzialności za swoje czyny ani tym bardziej z obowiązku zachowania czujności w czasie jazdy. Niestety, wiele rozwiązań może nadmiernie rozleniwiać prowadzących. A co jeśli elektronika kiedyś zawiedzie? Z drugiej strony nawet doświadczeni kierowcy nie powinni twierdzić, że nie potrzebują ABS-u lub ESP. W coraz gęstszym ruchu drogowym każda pomoc może się przydać.